Het dilemma van hydrocephalus bij langdurige bewustzijnsstoornissen.
Arnts H, van Erp W.S., Sanz L.R.D., Lavrijsen J.C.M., Schuurman R., Laureys S., Vandertop W.P., & van den Munckhof, P.
Abstract
Langdurige bewustzijnsstoornissen (DOC) worden beschouwd als een van de ernstigste gevolgen na niet-aangeboren hersenletsel. De medische zorg voor deze patiënten is vooral gericht op het minimaliseren van complicaties, aangezien behandelingsopties voor patiënten met niet-reagerende waakzaamheid of minimaal bewustzijn schaars blijven. Het complicatiepercentage bij patiënten met DOC is hoog, zowel in de acute ziekenhuisomgeving als in de revalidatie- of langdurige zorgfase. Hydrocephalus is een van deze bekende complicaties en ontwikkelt zich meestal snel na acute veranderingen in de circulatie van cerebrospinale vloeistof (CSF) na verschillende soorten hersenbeschadiging.
Hydrocephalus kan zich echter ook met een aanzienlijke vertraging ontwikkelen, weken of zelfs maanden na het eerste letsel, waardoor de kans op natuurlijk bewustzijnsherstel wordt verminderd. In deze fase wordt hydrocephalus waarschijnlijk gemist bij DOC-patiënten, aangezien hun beperkte gedragsresponsiviteit de klassieke tekenen van verhoogde intracraniale druk of secundaire normale drukhydrocephalus camoufleert.
Bovendien kan de ontwikkeling van laat optredende hydrocephalus de periode van regelmatige poliklinische follow-up overschrijden. Er blijven verschillende controverses over de diagnose van klinische hydrocephalus bij patiënten met ventriculaire vergroting na ernstig hersenletsel. In dit artikel bespreken we zowel de moeilijkheden bij de diagnose als de dilemma's bij de behandeling van CSF-stoornissen bij patiënten met langdurige DOC en bekijken we bewijs uit de literatuur om een actief surveillanceprotocol te bevorderen voor de detectie van deze late, maar behandelbare complicatie. Bovendien pleiten we voor een lage drempel voor CSF-omleiding wanneer hydrocephalus wordt vermoed, zelfs maanden of jaren na hersenletsel.
Zoekwoorden
cerebrospinale vochtstoornissen, bewustzijnsstoornissen, secundaire normale druk hydrocefalie, traumatisch hersenletsel, ventriculoperitoneale shunt